Van Gastel schakel tussen Varkenoord en de Kuip

Jean-Paul van Gastel zag spelers vanaf de jeugd stap voor stap omhoog klimmen. De Ex-jeugdtrainer is belangrijke schakel tussen Varkenoord en de Kuip. In het magazine voor aandeelhouders Stadion Feijenoord, Perspektief komt Van Gastel uitgebreid aan het woord.

De Kuip is voor Jean-Paul van Gastel al veertien jaar bijna zijn tweede huis. Van ’s ochtends vroeg tot laat in de namiddag. Zes jaar speelde hij in het stadion, zes jaar zag hij de voetbaltempel van dichtbij en anderhalf jaar kleedt hij zich dagelijks om in de kleedkamers die in de periode Verbeek grondig werden verbouwd en vergroot. JP, zoals hij in zijn spelerstijd vaak werd genoemd, voelt zich thuis in het Stadion Feijenoord. ,,Ik voel me hier inderdaad thuis. Deze club doet me wat. Clubliefde? Nee, ja en nee, want wat is clubliefde. Clubliefde hoort wederzijds te zijn. Toen ik na een langdurige blessure weinig aan spelen was toegekomen werd mij verteld dat ik beter kon vertrekken (Van Gastel vervolgde zijn loopbaan na de winterstop bij het Italiaanse Ternana Calcio in het seizoen waarin Feyenoord later de UEFA Cup won, 2001-2002, CH). Of dat te maken heeft met wie op dat moment het beleid bepaalt of wie de club runt, maakt dan geen verschil. Je wordt door een club als werknemer gezien. Ik koester wel een warm gevoel bij deze mooie club. Wanneer je hier veertien jaar rondloopt ken je alles en iedereen. Je maakt deel uit van de rijke historie. Ja, ik weet dat supporters mij zien als de laatste aanvoerder die de kampioensschaal in de lucht mocht houden. Die foto duikt helaas nog regelmatig op. Helaas, omdat ik graag had gezien dan anderen na mij datzelfde hadden gedaan. Of het dit jaar gaat gebeuren? Alles is mogelijk in de voetballerij, maar ik doe daar geen voorspelling over. We gaan voor een plaats in de top vijf en de concurrentie is dit jaar nog groter dan vorig seizoen.”

Ontwikkeling

Feyenoord speelt na de winterstop thuis tegen Vitesse, FC Twente en PSV en zou in theorie, met het eigen publiek de concurrentie pijn kunnen doen. Steeds meer supporters en voetbalkenners dichten de stadionclub goede kansen toe nu de ploeg volgens trainer Ronald Koeman ook beter voetbalt dan vorig seizoen in deze periode. Belangrijke schakels in dit team zijn de grote talenten uit de eigen jeugdopleiding aangevuld met ‘routiniers’ als Graziano Pelle, Daryl Janmaat, Joris Mathijsen. Met twee van deze supertalenten heeft Van Gastel een langere binding en misschien wel speciale band. De vader van vijf kinderen, variërend in leeftijd van vier tot vijftien jaar, geeft aan dat de band met jeugdspelers enigszins lijkt op de band van een vader met zijn kinderen. ,,Het is allemaal vertrouwd wat je doet. Je ziet die gasten bijna elke dag, praat met ze, huilt en lacht met hen mee. Vergeet niet dat de meeste jeugdspelers bij Feyenoord hier echt vele, vele jaren rondlopen. Een loopbaan van de f’jes tot het eerste is hier geen uitzondering. Het verloop is hier ook gering. De onderlinge band tussen die jongens onderling is ook erg (h)echt. De meesten zitten ook met elkaar op school, zoals het Thorbecke College. Een goede opleiding vinden we sowieso erg belangrijk. Vandaar dat je je moet afvragen of je als club wel mee moet doen aan de Champions League voor de hoogste junioren. Feyenoord heeft sowieso geen eigen belofte-elftal omdat we dat samen regelen met Excelsior. Maar qua schoolprestaties en belastbaarheid is het niet verstandig om deze jonge jongens zo te willen overbelasten. Als je als club de juiste sfeer kunt creëren en je weet als begeleiders het beste uit deze kinderen, want zo noemen wij onze jeugdspelers, te halen, dan creëer je ook een bron van vertrouwen. En dat geeft zelfvertrouwen. Alle jeugdopleiders werken met persoonlijke ontwikkelingsplannen van de jongens, waarbij zij zelf de belangrijkste stem hebben. Als je al die facetten koppelt aan een goede visie op jeugd opleiden, weinig verloop onder de jeugdtrainers en management, komen de resultaten vanzelf. Dat zien we dus bij Feyenoord terug. Als je als jeugdtrainer dan jarenlang deel mag uitmaken van diverse talentvolle lichtingen, dan heb je een prachtige baan. Ik vind het dan ook geweldig om die ontwikkeling van jonge jongens tot profvoetballer op de voet te mogen volgen. Als jeugdtrainer moet je je ook afvragen: ,,Ben ik er voor het kind of zijn zij er voor jou?”

Binding

Met al die grote talenten heeft Jean-Paul van Gastel een speciale band. Met enkele spelers duurt die binding al wat langer. ,,Neem Stefan de Vrij en Bruno Martens Indi. Toen ik via Stanley Brard bij Feyenoord terecht kwam, kreeg ik te maken met de groep onder dertien, zoals wij dat noemen. Je kon toen al zien dat deze jongens heel goed konden voetballen en alles in potentie al in zich hadden om door te groeien tot het betaalde voetbal. Als ik terugdenk zie ik Bruno weer voor me als iel ventje met zijn lange spillebeentjes. Dat gold eigenlijk ook voor Stefan. Een jaar later kreeg ik onder vijftien onder mijn hoede en weer later kreeg ik dus wederom te maken met Bruno en Stefan. In de onder dertien groep speelden Elvis Manu en Matthew Steenvoorden (beiden nu op huurbasis bij Excelsior spelend) en Jordy van Deelen (ook Excelsior). Bruno en Stefan heb ik als vijftienjarige en als eerstejaars A-junior onder mijn hoede gehad. En nu dus weer ja. Of Bruno ook wel eens op me afrent als hij scoort? Moet ie niet doen, krijgt hij meteen een knal. Nee, het zijn prima gasten die ook nog eens over de juiste instelling en teamspirit bezitten. Dat is tevens een belangrijke kracht van deze spelersgroep. Ze komen uit de eigen jeugd, weten at het is om voor deze mooie club te mogen spelen. Kennen elkaar en gaan voor elkaar door het vuur als dat moet. Iedere speler bewandelt zijn eigen weg, haken af maar maken via Excelsior of andere club later alsnog de stap naar de Kuip. Die hebben gewoon wat meer tijd nodig. Excelsior is wat dat betreft een ideale stap voor ons en de clubs. Neem Kevin Janssen, die is via Excelsior nu bij ADO Den Haag basisspeler en ontwikkelt zich prima. Of Daryl Janmaat, die via ADO en Heerenveen terugkeerde. Dat kan toch ook?”

Overeenkomsten

Jean-Paul van Gastel was als verdediger annex middenvelder een speler met veel inzicht, met een verwoestend schot en een scherpe pass in de benen. Stond positioneel vaak op de juiste plaats en liet vooral anderen beter tot hun recht komen zonder al te veel concessies te doen aan zijn eigenwaarde. Als verdediger in de laatste linie kon hij al slalommend de oversteek maken naar de eigen voorwaartsen en in het vijandelijke gebied opduiken als extra middenvelder. Wie Stefan de Vrij de laatste tijd ziet voetballen, zal wellicht de sterke punten van de 40-jarige vijfvoudig ex-international terugzien in de huidige international. ,,Dat zou heel goed kunnen. Zoals ik al aangaf werken we al heel lang en intensief samen en dan is het goed mogelijk dat hij bepaalde tips van mij heeft overgenomen. We lieten Stefan de Vrij bewust als middenvelder voetballen zodat hij keuzes moest maken, ook qua handelingssnelheid moest hij nog veel leren. Soms zie je als technische staf al aankomen dat bepaalde spelers het gaan waarmaken en investeer je als opleiding wat extra’s in die jongens. Laat je soms het elftal in dienst van zo’n speler voetballen. Zet je ze op een bepalende positie zodat ze zich kunnen doorontwikkelen. Hij heeft daar dus ook voor zijn verdedigers gespeeld en dat zie je nu weer terug in zijn spel. Net als Bruno heeft hij weinig overtredingen nodig om zijn tegenstanders uit te schakelen. Het zijn vrij complete spelers die voetballend de moeilijkste situaties proberen op te lossen. Geen prototype van de hakker/zager. Bij Feyenoord werken we natuurlijk veel aan de techniek, het spelinzicht en het oplossings gericht denken. In bij voorbeeld Portugal wordt anders getraind en gescout. Meer op fysiek. FC Utrecht bij voorbeeld haalt sterke, lange spelers. Dat is wat bij hun visie past. Bij Feyenoord hebben we het daar ook wel eens over. Moeten we ook niet veel meer aan de fysieke gesteldheid werken? Wanneer jonge jongens veel wedstrijden spelen, worden ze vanzelf sterker en krijgen ze meer spelinzicht. Daarvoor hoef je niet dagelijks in het krachthonk te zitten. Je moet krachttraining ook niet belangrijker maken dan dat het is. Je ziet aan Bruno dat hij zich ook fysiek flink ontwikkelt. Tegenstanders zijn ‘bang’ voor hem maar dat heeft ook met zijn drive en uitstraling te maken. En het feit dat hij veelvuldig mee opkomt. Geen enkele aanvaller vindt het fijn achter de back van een tegenstander aan te moeten rennen. Die uitstraling is ook van groot belang. Ronald Koeman is daar erg mee bezig en geeft dat door aan deze jonge spelers.”

Samenwerking

Met Ronald Koeman heeft Van Gastel meteen een belangrijke schakel in het succes genoemd. Van Gastel geeft de credits aan de hoofdtrainer terwijl de hoofdcoach in persconferenties en interviews de credits weer terug geeft aan zijn assistenten Van Bronckhorst, Lodewijks, Van Gastel en al die anderen die hem assisteren. ,,Ja, dat is mooi wat Ronald doet. We werken inderdaad met een heel uitgebreid team. Oud-spelers ja. Ook Michel Valke die de wedstrijdanalyses op beeld vastlegt is een oud-Feyenoorder. Met Ronald en Giovanni heb ik natuurlijk nog samen gespeeld in Feyenoord 1 (1995-1997, Giovanni vertrok in 1998 naar Glasgow Rangers, Koeman stopte in 1997, CH). Die onderlinge band was er al. Ronald was tien jaar ouder (wordt op 21 maart vijftig) en we stonden samen in de as van het veld. Hij coachte en stuurde mij vaak naar voren. In de jaren dat ik hier in de jeugdopleiding werkzaam was heb ik bij de leiding wel een aangegeven hoe belangrijk het zou zijn voor de club wanneer er mensen van Varkenoord contact zouden hebben met de hoofdtrainer en zijn staf. Op het moment dat Ronald Koeman hoofdtrainer werd, sprak hij meteen de wens uit dat ik dan zijn assistent zou worden. Voor mij was het plaatje toen perfect. Met Gio en Patrick er ook nog bij hadden we een geweldige technische staf met veel Feyenoord-ervaringen. Mooier kun je het niet hebben. De stap tussen Varkenoord en de Kuip (gescheiden door de Coen Moulijnweg) is niet zo groot meer. Ronald heeft ook twee jeugdtrainers bij de selectie gevraagd. Roy Makaay en Gaston Taument zorgen voor specifieke trainingen en Ronald geeft master classes op Varkenoord. Dat is toch voor de hand liggend? Welnee, dat kwam in het verleden niet voor. Ronald staat op zaterdagmiddag bij de A1 te kijken en is op maandagavond bij de beloften aanwezig. Hij weet precies wat er speelt en leeft op Varkenoord. Zijn deur staat ook open voor die jongens daar en dat is een heel groot verschil met vroeger. Ik mag er ook graag komen. Elke vrijdagochtend om half acht schuif ik aan voor een bakkie koffie en de begeleidersbespreking. Zo hoor ik de laatste ontwikkeling van onze jeugdopleiding en wat er leeft, daar kunnen wij weer ons voordeel mee doen. We zijn tenslotte één Feyenoord. In die rol voel ik me ook erg prettig. Hoofdtrainer worden bij een andere oude liefde Willem II of Excelsior als tussenstap naar het eerste van Feyenoord? Die kansen hebben zich al voorgedaan. Maar om uiteenlopende redenen heb ik dat niet gedaan. Nee, ik voel me op mijn plaats bij Feyenoord. Leer hier ongelooflijk veel en werk met prettige mensen. In die zin kun je dus wel over clubliefde spreken. Ja, ik denk ook wel eens na over het hoofdtrainerschap. Stel dat ik ooit doorschuif en er komt ook weer een einde aan die periode. Hoe ga je dan verder? Keer je terug naar de jeugdopleiding? Dat zie je bijna nergens gebeuren. Ik zou hier niet zo maar weg willen” merkt de Feyenoorder op die in vier jaar trainerschap met zijn A1 maar liefst drie maal kampioen van Nederland werd en prijs op prijs won.

Dug out

Op televisiebeelden zien we als toeschouwer Jean-Paul van Gastel veelvuldig zijn aantekeningen op een blocnote schrijven en overleggen met collega Ronald Koeman. Is de Ipad binnenkort het nieuwste wapen in de strijd tegen de tegenstanders? ,,Dat zou heel goed kunnen. Je kunt nu al aantekeningen maken tijdens spelmomenten, daar zijn programma’s voor. Snel zaken terugkijken en gebruiken tijdens de wedstrijd of in de rust. De technologie in de voetballerij staan niet stil. Met Ortec hebben we een perfecte samenwerking. Oud-topvolleyballer en ex-bondscoach Peter Blangé voorziet ons van de juiste gegevens. Tijdens de wedstrijden zit Patrick Lodewijks ergens hoog op een tribune en zorgt tijdens het duel of in de rust ook voor de nodige belangrijke details. Om die reden heb ik dus dat oortje in. Vooral bij de standaardsituaties is veel mogelijk. In de aanloop naar een wedstrijd zorg ik voor de voor- en Giovanni voor de na-analyses. Gio kan dat eventueel met een pda en is daar heel bedreven in. Dat laten we meestal zien op de woensdag, de dag na de vrije dag. Soms per linie, soms voor het hele elftal, soms alleen voor enkele spelers. De komende tegenstanders heb ik twee en het liefst drie maal bekeken. Minstens één keer live in een stadion. Ik ben een freak en wil alles zien, elk patroon, sterktes en zwaktes van de komende tegenstander wil ik boven water krijgen. Dat hoort ook bij mijn leergierigheid. Je herkent spelsituaties en daarbij de oplossingen.

Periodisering

Jean-Paul van Gastel is constant bezig met zichzelf verder ontwikkelen. Die enorme drive zal hem ongetwijfeld aan de top van ons trainersgilde brengen. Dat de huidige selectie momenteel weinig blessures telt, is voor een belangrijk deel toe te schijven aan de manier waarop de technische staf traint. Wat velen niet weten is dat Van Gastel daar een belangrijke rol in vervult. ,,In de loop der jaren heb ik me inderdaad steeds meer toegelegd op blessurepreventie. Als speler was ik de laatste jaren regelmatig geblesseerd. Dan ga je je later toch afvragen of dat te voorkomen was geweest. Met inspanningsfysioloog Raymond Verheijen spreek ik al jaren regelmatig over de juiste verhoudingen tussen belasting en belastbaarheid. Het periodiseren van voetbal. In de voorbereiding op een seizoen letten we daar als staf al enorm goed op en gaandeweg het seizoen houden wij de vinger aan de pols. In het najaar hadden we een korte periode met drie hamstringblessures. Dan doe je daar ook onderzoek naar. Wat hebben we niet goed gedaan? Hebben we wat over het hoofd gezien? Je moet de spelers niet overbelasten maar zeker ook niet onderbelasten. Je weet als trainers dat je hen ook op 23 december, thuis tegen Groningen, nog fit moet zien te houden maar belangrijker nog, fris! Spelers moeten nog ontzettend zin hebben om dat laatste potje te spelen en niet alleen maar snakken naar de kerstvakantie. Gedoceerd trainen is het devies. Verheijen heeft me wel laten nadenken over die materie. Vaak wordt gezegd dat blessures domme pech zijn, maar je moet ook eens als speler of trainer in de spiegel durven kijken. Doe je niet te veel of juist te weinig. Als staf heb je wel de verantwoording over minstens 27 van die gasten en dat werkkapitaal heeft ook zo zijn zwakheden en sterke punten. Het is aan jou als trainer om die te herkennen en daar zorgvuldig mee om te gaan.”

Trainerschap

,,Nadat ik in bij De Graafschap in 2003 ben gestopt met voetballen, heb ik anderhalf jaar rust genomen. Mijn lichaam had flink wat klappen te verduren gekregen en ik sukkelde de laatste jaren met vervelende en langdurige blessures. Daarna kwam het beseft dat ik toch wel iets in de voetballerij wilde gaan doen. John Lammers belde mij met het verzoek of ik individuele trainingen wilde verzorgen bij de jeugd van Willem II. Een paar maanden later vroeg Stanley Brard of ik naar Feyenoord wilde komen. Daar begon ik dus met onder dertien en in 2007 kwam ik bij de A1 terecht als vervanger van Henk Fräser In die periode dacht ik wel eens: ,,Wat zou het toch fantastisch zijn wanneer Feyenoord 1 ooit uit elf basisspelers uit de eigen opleiding zou bestaan en samen kampioen van Nederland worden?” Die momenten zijn er nog dat ik die wensdroom heb. Dat zou ik ook heel graag willen mee maken. De eigen jeugdspelers weten donders goed wat er van hen wordt gevraagd, kennen ook geen Kuipvrees. Houden van deze mooie club en weten dat ze moeten winnen, want dat gedachtegoed wordt er tegenwoordig wel met de paplepel ingegoten. Ronald Koeman benadrukt dat nog eens waardoor er een sterk team op het veld staat dat tot veel in staat is. De Coolsingel? Ik hoop het echt, want ik wil ook van dat beeld af dat ik de laatste aanvoerder ben geweest in 1999 die de schaal omhoog mocht houden. De clubleiding en Ronald Koeman geven mij het vertrouwen en dat woord is erg belangrijk binnen deze club. Ik voel me net zo verantwoordelijk en krijg die verantwoordelijkheden van Ronald, waardoor het al voelt of dit mijn elftal is. Dat is ook zo mooi aan deze huidige samenwerking.”

Wanneer we een einde aan het interview maken geeft Jean-Paul van Gastel aan dat hij nog wel uren zou door kunnen gaan met vertellen. Interviews geeft hij zelden. Dat hij voor Perspektief een uitzondering maakte, siert hem. De betrokkenheid bij deze club is groot, heel groot. Niets is sterker dan dat ene woord.

Cor Hulsbus

Bron: Perspektief (blad aandeelhouders Stadion Feijenoord)
Bron: Feyenoordnet.nl