Waarom Goldman Sachs een nieuw stadion wil bouwen

De Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs wil het nieuwe stadion van Feyenoord gaan financieren. Wat heeft de omstreden geldschieter in het Nederlandse voetbal te zoeken en waarom komt Feyenoord bij hen uit? ,,We hebben gewoon voor de beste partij gekozen.”

Zeker tien spandoeken hingen er vorige week in De Kuip, het legendarische, 80 jaar oude stadion van Feyenoord. ‘Stop Feyenoord City’, stond er op, gericht tegen de plannen voor een nieuw, 422 miljoen euro kostend stadion, dat de clubleiding de komende jaren wil ontwikkelen. ‘We love De Kuip.’ En ook: ‘Goldman Sucks.’

Greg Carey (57) kon er niet om lachen. Het hoofd sportfinanciering van Goldman Sachs, één van de grootste zakenbanken ter wereld, weet na 40 megaprojecten wel dat een nieuw sportstadion emotie kan oproepen. ,,Sommige mensen hebben moeite met verandering. Dat is prima. Maar Goldman Sucks? Ik ga er van uit dat de boosheid vooral gericht is tegen de plannen, niet tegen ons. Wij hebben niet bedacht dat Feyenoord een nieuw stadion nodig heeft. Wij doen alleen maar waar we goed in zijn.’’

Dubieuze leningen

Carey, in Amerika de absolute autoriteit op het gebied van stadionfinanciering, geeft zelden interviews. Maar nu wel. Want het borrelt in Rotterdam, weten ze bij Goldman Sachs. Het nieuws dat de bank de financiering van het nieuwe Feyenoord-stadion gaat verzorgen, deed vorige week de al langer sluimerende kritiek op de plannen in Rotterdam plotseling ontploffen. De zakenbank staat sinds 2008 immers symbool voor alles wat er mis was in de Amerikaanse financiële sector, en stond met ontelbare dubieuze leningen en hypotheken mede aan de basis van de kredietcrisis.

De angst dat Feyenoord zich gaat vertillen aan een megalomaan project, werd door het nieuws alleen maar sterker. Waarom gaat Feyenoord niet gewoon in zee met Nederlandse banken, en vooral: wat heeft Goldman Sachs in de Nederlandse voetbalwereld te zoeken?

Grootste partij

Om met dat laatste te beginnen: de belangstelling van de Amerikanen in de Europese voetbalsector speelt al veel langer. ,,Goldman is in Amerika veruit de grootste partij op het gebied van stadionfinanciering’’, zegt Roger Noll, hoogleraar sporteconomie aan de Amerikaanse Stanford University. ,,Een hele sterke partij in dit soort projecten.’’ Het bedrijf zag al lang geleden dat stadsbesturen moeite kregen om nieuwe stadions te financieren: deels door geldgebrek, deels door kritiek van burgers, die vinden dat belastinggeld niet naar sportclubs moet gaan. Goldman Sachs besloot in het gat te stappen dat de overheden achterlieten. Met succes.

Greg Carey staat sinds 2004 aan het hoofd van de stadionafdeling. 40 stadions hielp hij inmiddels financieren, vooral in de VS. Het zijn deals waar die rond Feyenoord City bij verbleken: het Levi’s Stadium in San Francisco kostte 1,3 miljard dollar, het nieuwe stadion van honkbalclub New York Yankees zelfs 1,6 miljard dollar.

Verouderde stadions

Nu maakt Goldman Sachs de overstap naar Europa, waar tientallen grote clubs nog spelen in verouderde stadions. Nieuwe miljarden lonken. En naast het nieuwe stadion van Tottenham Hotspur (860 miljoen euro, nu in aanbouw) moet Feyenoord City als één van de eerste Europese projecten de reputatie van Goldman Sachs bevestigen. Carey: ,,Ik heb 40 stadions op mijn naam en er is er niet één mislukt. Dat laatste wil ik graag zo houden.’’

Drie keer was Carey inmiddels in Rotterdam. Hij maakte kennis met burgemeester Aboutaleb en wethouder Visser, en sprak uitvoerig met de plannenmakers van Feyenoord City. Die hebben vorig jaar al een stadionplan gepresenteerd, inclusief financiële doorrekening. Maar voor Goldman Sachs zijn die plannen niet heilig, blijkt uit de woorden van Carey. ,,We staan nog maar aan het begin van het proces. We nemen het hele plan stap voor stap door: wordt het niet te groot, hoeveel stoelen zijn er nodig, hoeveel business seats kun je kwijtraken? We willen Feyenoord helpen om iets te bouwen wat past bij de mogelijkheden van deze club. We willen zeker weten dat het een financieel gezond plan is. Mensen hoeven niet bang te zijn dat we ons in een avontuur storten dat de club zich niet kan veroorloven.’’

Dat laatste is nu precies de grote angst van veel Feyenoordfans. Maar dat is niet waar Rotterdam zich zorgen om moet maken, beaamt sporteconoom John Vrooman, hoogleraar aan de Vanderbilt University. ,,Goldman Sachs neemt geen risico’s bij deze projecten. Ze denken in hun stadiondeals vanuit een worst case scenario.’’ Belangrijke reden: er zijn maar een paar stadionprojecten per jaar, en één fiasco zou er voor zorgen dat andere clubs wel uitkijken om met Goldman in zee te gaan. Zeker nu de bank de Europese voetbalmarkt wil veroveren, is een financieel drama in Rotterdam het laatste wat de Amerikanen willen.

Maar dat betekent niet dat de club er ook gegarandeerd grote bedragen aan over gaat houden. Eén van de belangrijkste redenen voor Feyenoord om een nieuw stadion te bouwen: de club wil structureel veel meer geld overhouden om goede spelers te halen. ,,Maar dat is voor Goldman niet het belangrijkste’’, zegt Stanford-hoogleraar Roger Noll. ,,Om de lening veilig te houden, hoeft de club alleen maar te overleven. De financiële analyse van Goldman is erop gericht dat een club niet omvalt en dat de lening netjes wordt afbetaald. Maar enorme winsten kan niemand beloven. Ook Goldman Sachs niet.’’

Hoe de financiële deal tussen GS en Feyenoord er straks uit zal zien, is ook nog niet duidelijk. Op dit moment is alleen nog sprake van een overbruggingskrediet van 17,5 miljoen euro. Financieel directeur Berg: ,,Als we straks echt met elkaar in zee gaan, zal Goldman samenwerken met andere financiers. Ook Nederlandse partijen zullen daarin een rol spelen.’’ De financiers zullen op de eigen langlopende lening een nog onbekend rentepercentage vragen, en Goldman vraagt daarnaast een bedrag voor de begeleiding van het project. Beide partijen willen ook dat bedrag niet noemen.

Ophef

Berg heeft de ophef van de afgelopen weken met enige verbazing waargenomen. ,,Wij hebben voor Goldman Sachs gekozen na een uitvoerig selectieproces. Het was met voorsprong de beste van alle partijen die ons wilden financieren, vooral vanwege hun ervaring. We zijn niet bezig geweest met beeldvorming, we hebben voor het beste bod gekozen.’’ De kritiek begrijpt Berg maar ten dele. ,,Er is nu bijvoorbeeld ophef over het feit dat De Kuip als onderpand geldt voor de lening, maar dat hebben we bij de verbouwing in 1994 ook gedaan. Toen hebben we nooit iemand gehoord. Het is een volstrekt normale afspraak. Maar we moeten accepteren dat er een sterke lobby is voor het behoud van de Kuip. Wij kunnen alleen maar blijven uitleggen dat we geen doldriest avontuur aangaan.’’

En dan nog de vraag: wat heeft Rotterdam er aan? De gemeente wil 135 miljoen euro investeren in het project, mede omdat het de ontwikkeling van het gebied rondom de Kuip een impuls kan geven. Maar verwacht daar niet teveel van, zeggen hoogleraren Vrooman en Noll. ,,Het argument van gebiedsontwikkeling gaat zelden op’’, zegt Vrooman. ,,De nieuwe generatie sportarena’s wordt er juist op gebouwd dat mensen al hun geld binnen het complex uitgeven. Daar komt de winst vandaan.’’ Bovendien, zegt Vrooman, staat Goldman er bij uitstek om bekend dat het de mazen in de belastingwetten weet te vinden. ,,De meeste clubs die met Goldman in zee zijn gegaan, hebben daar goed van geprofiteerd. Maar voor de gemeente blijven meestal twee dingen over: files en de rekening.’’

Goldman-topman Carey is er wél van overtuigd dat de stad gaat profiteren van het nieuwe stadion. De uitspraken van Vrooman noemt hij ‘ongenuanceerd’. ,,Wij werken altijd volgens de regels.’’ Van de kritiek in Rotterdam ligt hij niet wakker, ook niet als hij volgende week weer in Hotel New York logeert voor een nieuwe reeks gesprekken. ,,Dit is sowieso geen project waar ik midden in de nacht van denk: oei, gaat het wel goed komen? Ik heb voor basketbalcub The Nets een arena van 1 miljard gebouwd, dwars over een spoorwerf heen. En die club leed 40 miljoen per jaar verlies toen we begonnen. Dát was pas een uitdaging.’’

Bron: Ad.nl