Econoom: “Feyenoord City is totaal onverantwoord”

Feyenoord is een titel rijker, het is financieel gezond, maar toch zit de Rotterdamse club weer gevangen in de chagrijnige impasse van weleer. Alleen met een nieuw – of vernieuwd – stadion kan het structureel aanhaken bij de top. ,,Maar Feyenoord City is totaal onverantwoord.’’

Het aangezicht van de Maastribune in de Kuip, afgelopen woensdagavond in de snijdende vrieskou bij het bekerduel met Willem II; dat was een beklijvend beeld. Op de onderste rijen was het zo goed als vol, met dik ingepakte supporters met ijsmutsen en dubbele winterjassen.

Maar daarboven, uitgerekend op de rode business-seats met verwarming, wemelde het van de lege stoeltjes. Een momentopname natuurlijk, Feyenoord heeft op zichzelf sponsors genoeg, maar toch, je zou er een treffende metafoor in kunnen zien.

Feyenoord, qua loyaliteit van de aanhang onovertroffen in Nederland, maar zakelijk en financieel al jaren achterop.

Want ook dat is niet veranderd sinds het bejubelde kampioenschap van afgelopen voorjaar, of dankzij de Champions League-miljoenen die dat succes opleverde. Feyenoord mag financieel dan vele malen gezonder zijn dan jaren geleden, afgelopen ­zomer investeerde het zelfs 26,5 miljoen euro in nieuwe spelers, maar het ligt budgettair nog altijd mijlenver achterop bij Ajax en PSV.

De Amsterdammers besteden jaarlijks zo’n 80 miljoen euro, PSV 70 miljoen, Feyenoord dit jaar – met dank aan de Champions League – 64 miljoen euro. Een gat dat in de komende jaren niet overbrugd gaat worden, sterker: je hoefde de halfjaarcijfers van Ajax eerder deze week maar te bestuderen, om te zien dat de achterstand alleen maar verder zal oplopen.

Feyenoord-directeur Jan de Jong knikt. ,,Het stadion zit vol en de business units zijn uitverkocht. We hebben een nieuwe shirtsponsor en tien commerciële partners’’, aldus De Jong. ,,Daar kunnen we nauwelijks nog financieel meer uit halen. Dus op structureel gebied is winst boeken lastig. Dat kan wel door transferopbrengsten en het spelen van Europees voetbal. Afgelopen zomer was in dat opzicht lucratief met deelname aan de Champions League en de verkoop van onder meer Karsdorp en Kongolo. Maar dergelijke opbrengsten kun je niet op voorhand begroten. Althans, daar kiest Feyenoord niet voor, in verband met de risico’s als het niet lukt. We hopen uiteraard de Europa League te halen, dat levert geld op. Minder dan de Champions League, maar meer dan voorheen.’’

Feyenoord zou een speler zoals Nicolai Jørgensen voor miljoenen kunnen verkopen, waar het een aanbod van Newcastle United in januari nog afwees. Maar de enige echt cruciale stip aan de horizon is al jaren dezelfde: een nieuw ofwel grondig vernieuwd stadion, ter vervanging van de oude vertrouwde Kuip. Een dossier dat al meer dan tien jaar de gemoederen bezighoudt, en waar maar geen eind aan lijkt te komen. Ook nu weer, rond het zogenoemde Feyenoord City-plan, groeit de weerstand en de vertwijfeling. Van spandoeken tot uitgebreide online-verhandelingen over de risico’s: een mondig deel van het Legioen roert zich.

Een beeld dat feilloos past in het chagrijn dat de club momenteel weer omringt, ondanks het bereiken van de bekerfinale. Het gemopper en het cynisme zijn, tien maanden na de titel, in volle glorie terug bij Feyenoord. Dat is duidelijk terug te zien in de weerstand tegen Feyenoord City, een bouwwerk dat zo’n 480 miljoen euro gaat kosten, los van de kosten voor gebiedsontwikkeling, die niet voor rekening komen van de club.

,,Dit kan de doodsteek voor Feyenoord worden’’, voorspelde econoom Tsjalle van der Burg al meermaals. Volgens de Feyenoord-supporter en sporteconoom, verbonden aan de Universiteit van Twente, is ook dit stadionplan – het zoveelste in de laatste vijftien jaar – desastreus voor Feyenoord.

,,Domweg omdat het veel te duur is om het ooit rendabel te krijgen’’, aldus Van der Burg. ,,Want veel ingewikkelder is de discussie in de kern niet. Twee jaar geleden lagen er twee plannen om de huidige Kuip grondig te verbouwen. Die plannen kostten allebei rond de 200 miljoen. Het plan van BAM voorzag in 70.000 toeschouwers en een akoestisch dak – en dat zou uiteindelijk uitkomen op zo’n 220 miljoen euro. Feyenoord City heeft minder capaciteit (63.000, red.) en een regendak, géén akoestisch dak dat concerten mogelijk maakt, maar het is zo’n 260 miljoen euro duurder. Een absurd verschil. Totaal onverantwoord.’’

Maar, zo bepleitten de voorstanders van Feyenoord City al geregeld, in het plan is de gebiedsontwikkeling ‘op’ Rotterdam-Zuid cruciaal. Het hele stadsdeel gaat een lift krijgen; van grote waarde voor de gemeente Rotterdam. Bovendien krijgt de oude Kuip een nieuwe bestemming – en blijft daarmee grotendeels behouden in zijn huidige vorm.

,,Maar in het plan van BAM is de gebiedsontwikkeling helemaal nooit onderzocht’’, aldus Van der Burg. ,,Dat was alleen nog een stadionplan. Wie zegt dat daar geen combinatie met gebiedsontwikkeling mogelijk was geweest? Het feit dat dat nooit is onderzocht, en dat het plan stukliep op nog geen 20 miljoen euro, geeft wel aan dat Feyenoord helemaal niet op renovatie van de Kuip zat te wachten. Het wilde hoe dan ook een nieuw stadion. Maar dat stadion wordt nu per zitplaats 2,7 keer zo duur als de Arena. Dat kan de bouwers heel veel winst opleveren – en precies daarom zullen de bouwers willen helpen om het te financieren.’’

De financiering van het project lijkt vooralsnog inderdaad geen probleem te zijn, terwijl directeur De Jong al uitvoerig bepleitte dat de risico’s voor Feyenoord minimaal zijn. De gemeente Rotterdam toonde zich al bereid om – onder voorwaarden – 100 miljoen bij te dragen. Veel wijst erop dat de trein van Feyenoord City op weg is naar zijn eindbestemming.

,,Het doet me deels denken aan de plannen met Twente Airport van enkele jaren geleden’’, aldus Van der Burg. ,, Daar zou de bouwer, VolkerWessels, samen met regionale overheden de belangrijkste financier worden. Iedereen die betaald kreeg voor onderzoek naar dat project, verkondigde dat het allemaal prima in elkaar stak. Maar iedere onafhankelijke econoom en luchtvaartdeskundige zag ook daar: veel te duur, totaal onverantwoord. Ook bij Feyenoord City zeggen veel betaalde onderzoekers dat het wel kan. Iedereen die van buitenaf kijkt, kan zien dat het project pakweg tweehonderd miljoen euro te duur is.”

Maar zelfs wanneer je de stadiondiscussie even laat voor wat hij is, en er gemakshalve van uitgaat dat Feyenoord in 2023 in een beoogd nieuw stadion speelt, begrijp je dat Feyenoord nog jaren in een impasse zal verkeren. In een seizoen waarin niet alle wind in de rug blaast, zoals in het kampioensjaar het geval was, zakt de club net zo gemakkelijk weer weg. Feyenoord heeft gechargeerd gesteld alleen een kans als PSV en Ajax falen.

De Jong erkent dat er weinig rek zal zitten in het budget voor de komende jaren. ,,De komende 5,5 jaar zitten we qua inkomsten uit het stadion zo’n beetje aan het maximum’’, aldus de directeur. ,,Transfers en Europees voetbal zouden meer geld kunnen opleveren. Maar daar kun je niet op begroten. Omdat de Nederlandse clubs voorronden moeten spelen, weet je pas vlak voor het seizoen of je in Europa actief bent of niet.’’

Op de huidige vijfde plaats doet Feyenoord terugdenken aan pakweg tien jaar geleden. Toen, in het seizoen 2007-2008, eindigde het op de zesde plaats. De bekerwinst was dat jaar slechts een doekje voor het bloeden – en in de jaren daarna zakte de club alleen nog maar verder weg. Feyenoord was destijds financieel noodlijdend, een belangrijk verschil, maar toch: de club kan zich de komende jaren geen seizoenen meer permitteren zoals het huidige.

,,De laatste jaren hebben we heel veel goede stappen gemaakt’’, vindt trainer Giovanni van Bronckhorst. ,,Het nieuwe trainingscomplex komt eraan, en financieel hebben we meer kunnen investeren dan voorheen. Dat zijn toch goede signalen.’’

Dat Feyenoord zijn geld vooral kan investeren in de categorie ‘subtopspelers met doorgroeimogelijkheden’? Het is volgens Van Bronckhorst nu eenmaal zoals het is. Dat Feyenoord afgelopen zomer meer geld uitgaf op de transfermarkt dan Ajax en PSV, was een uitzondering. ,,Met die realiteit kan ik goed leven’’, aldus de coach. ,,Ik zou ook Messi wel willen halen, maar dat zit er niet in. Dat we stapjes maken de laatste jaren, zie ik als iets positiefs. Maar dat het voor de hele club goed zou zijn als de begroting verder omhoog kon, lijkt me ook duidelijk.’’

Het nieuwe stadion moet het spelersbudget uiteindelijk met vijf miljoen euro omhoog brengen, zo blijkt uit de businesscase van Feyenoord City. De club zou dan rond de dertig miljoen per jaar kunnen gaan besteden aan spelerssalarissen, ietsje meer dan Ajax en PSV nu.

,,Maar een denkfout is dat die clubs stil blijven zitten’’, aldus sporteconoom Van der Burg. ,,Zeker Ajax gaat de komende jaren alleen nog maar groeien. Die hebben een eigen vermogen van 175 miljoen euro en gaan met dat geld investeringen doen die veel geld opleveren, waaronder een grote renovatie van de Arena.’’

Waar Feyenoord zich enigszins aan vast kan klampen: budgetten zeggen niet alles natuurlijk. Het steenrijke Ajax is al jaren geen kampioen meer geworden. Van Bronckhorst benoemde het al geregeld: ,,Wij verschuilen ons niet achter budgetten. Wij zijn het verplicht om voor de titel te gaan. Dat je niet elk jaar kampioen kunt worden, is logisch, maar het zal altijd het doel blijven.’’

Bron: Ad.nl